Eergisteren is Pino Daniele overleden. Hij was een groot zanger. Een zeer droevig bericht. Ik volgde hem eigenlijk te weinig, maar herinner me zijn lied ‘Terra mia’ zeer goed want daar hield ik wel van. Ik hoorde dit lied voor het eerst toen ik al meerdere jaren uit mijn eigen land weg was, uit Nederland. Maar omdat ik de tekst van dit lied nog niet kon begrijpen, interpreteerde ik het eenvoudigweg als een nostalgisch lied over heimwee naar het eigen land. Voor Pino was dat Napels, voor mij Nederland. Het lied is smartelijk.
Het viel mij toen op hoe Arabisch zijn manier van zingen was. Deze invloed uit het Midden-Oosten is kenmerkend voor de muziek uit het Middellands zeegebied, maar dat wist ik toen nog niet en realiseerde me dichtbij een totaal andere wieg der beschaving te staan dan die van boven de Alpen. (Net zoals toen ik hoorde dat er in Italië ook rijst verbouwd werd). Ik bezit een LP van Pino Daniele met zijn bekendste liederen, zoals ‘je so’ pazzo’, ‘napule è’, en natuurlijk ‘terra mia’.
Naderhand kwam ik er achter dat de oude en minder oude napolitaanse muziek inderdaad gekenmerkt wordt door een bijna Arabische melodie, met een lichte cadens rond de hoofdtonen. Deze oude liederen kunnen nog steeds beluisterd worden dankzij de groep zangers en musici ‘La Nuova Compagnia di Canto Popolare’. Ook al is het niet echt oud, het volgende lied is hoe dan ook een goed voorbeeld van deze zangstijl. Het lied heet ‘tammuriata nera’ en verhaalt over een blanke Napolitaanse die vlak na de oorlog geboorte geeft aan een zwarte baby.
Een ander lied van Pino Daniele dat ik erg mooi vind en waarin ook iets arabisch ontdekt kan worden heet ‘occhi grigi’ ofwel ‘grijze ogen’ dat verhaalt over de relatie van twee ouderen waarvan de kinderen al groot zijn. De oorspronkelijke tekst staat onderaan dit bericht.
De kleine barokke cadensen en de Arabische intervallen typisch van het napolitaanse lied zijn zeer goed te horen in het beroemde lied ‘Maruzella’ Van Renato Carosone dat hier gezongen wordt door Sergio Bruni. Zeer zeker ‘vintage’ muziek, maar wel erg goed gezongen.
Pino Daniele was zeer populair vanaf de jaren ’70 en ’80. Veel jongeren kennen hem misschien niet goed. Maar hij behoort inmiddels tot een klassieker die voor altijd bij ons blijft.
Occhi grigi
E mo sto buono
a parte ‘a pressione
nun piglio café
sto accorto pure a te
si’ sempe ‘a vita mia
‘E figli so’ gruosse
quaccheruno è ‘nzurato
ognuno ‘a via soja
‘o munno è ‘mmano a vuje
facitelo bbuono
‘E viecchie nun se sfottono
e po’ fanno ‘e muorte
‘o no’ statte cu’ mme
quanti ccose che he ‘a sapè
Cu’ l’uocchie grigge hanno visto ‘a cursea
a notte ‘int’o suonno se murmulea
Nun fa’ rummore
mo’ jesce ‘a ‘strazione
picciò famme sentì
vicchiaia ca nun va
tutte c’hanna passà
Jesce surore
pe’ fora ‘a stazione
‘o no’ statte cu’ mme
quanti ccose che he ‘a sapè
Cu’ l’uocchie grigge hanno visto ‘a cursea
‘e bombe ‘int’o suonno se murmulea
Io spenderei tutto il tempo per starti vicino
ma senza parlà
trent’anne ‘e fatica e nun puo’ cchiù aspettà
e ‘o càvero che fa ascì pazzo e nun se po’ suppurtà
Dit bericht verscheen eerder in het Italiaans op het blog mjusicamanti.
Bloeiwijze in beeld 